[Đọc ngay] Ngưng thở khi ngủ - Hội chứng OSA

Một trong các bệnh nguy hiểm cao ở người già là hội chứng ngưng thở khi ngủ. Bệnh rất khó phát hiện vì người bệnh chỉ cảm thấy khó thở và ngưng thở khi đã chìm sâu vào giấc ngủ. [Đọc ngay] Ngưng thở khi ngủ - Hội chứng OSA sẽ tổng hợp các thông tin, nhằm nâng cao cảnh giác cho người đọc.

THÔNG TIN TỔNG QUAN VỀ HỘI CHỨNG NGƯNG THỞ KHI NGỦ

Hội chứng OSA là gì?

OSA có tên khoa học đầy đủ là Obstructive Sleep Apnea. Đây là hội chứng rối loạn trong giấc ngủ. Ngưởi bệnh sẽ xuất hiện hiện tượng ngưng thở trong hơn 10 giây hoặc giảm thông khí hô hấp. Hiện tượng này lặp đi lặp lại nhiều lần trong giấc ngủ đêm. Bên cạnh đó, người bệnh còn có triệu chứng ngủ ngáy và mệt mỏi khi thức và luôn muốn ngủ ngày.

Đường thở ở họng luôn thông suốt khi đang thức, nhưng lại trở nên tắc nghẽn khi đã đi sâu vào giấc ngủ. Điều này khiến bệnh nhân phải tỉnh giấc vì thiếu oxi cần cho cơ thể. Khi ngủ lại, thì tình trạng trên sẽ tiếp tục lặp lại. Xảy ra nhiều lần trong đêm khiến người bệnh chỉ có thể ở giấc ngủ nông và thường hít hơi dài để đủ oxi.

Ai là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh?

+ Hội chứng ngưng thở khi ngủ phổ biến ở người cao tuổi, thường trên 65 tuổi.

+ Phụ nữ sau tuổi mãn kinh, hệ hô hấp bị suy yếu.

+ Bệnh có thể xảy ra ở trẻ nhỏ, vì hệ hô hấp chưa hoàn thiện.

+ Người có lượng mỡ trong cơ thể cao hơn bình thường.

+ Có bệnh nền về viêm amidan từ trước.

+ Vấn đề về xương hàm như tật xương bị nhỏ hoặc tụt xương hàm dưới.

+ Có tật về lưỡi hoặc các mô ở thành sau họng quá to.

+ Từng có bệnh lý về tổn thương não, suy tim, hoặc các bệnh về thần kinh.

Tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh ngưng thở khi ngủ

Khi quá trình tắc nghẽn hô hấp diễn ra, người bệnh sẽ ngưng thở một phần hoặc hoàn toàn ở hệ hô hấp trên khi ngủ.

Nguyên nhân về mặt y học lí giải là:

+ Trung ương ở não không điều khiển được những thông tin thích hợp. Dẫn đến não không điều khiển được các cơ hô hấp trên, không gửi được các thông tin cần thiết.

+ Các mô ở thành họng quá to, Khi ngủ sâu, các cơ sẽ không còn bị kiểm soát bởi não. Dẫn đến trở lại trạng ban đầu, gây tắc nghẽn đường thở ở họng.

+ Phì đại viêm amindan hoặc lưỡi: gây khó khăn trong việc giữ mô mềm ở họng thông thoáng

+ Các vấn đề về viêm xoang: khiến dịch chảy xuống họng, làm tắc đường hô hấp trên.

Ngưng thở khi ngủ: Dấu hiệu nhận biết

Ngủ ngáy

Đây là dấu hiệu phổ biến nhất. Những cơn ngưng thở về đêm sẽ trở nên thở phì phò, hổn hển, thở gấp và ngưng thở.

Tiếng ngáy to nhất khi người bệnh nằm ngửa, và giảm hẳn khi nằm nghiêng.

Thường xuyên mệt mỏi vào ban ngày

Người bị ngưng thở khi ngủ thường cảm thấy mệt mỏi, khó tập trung để làm việc, suy giảm trí nhớ, và trở nên vô cùng dễ cáu gắt.

Dễ ngủ bất kì lúc nào vào ban ngày

Người bệnh không kiểm soát được giấc ngủ. Có thể ngủ cả trong khi đang làm việc, thậm chí khi đang lái xe. Bản thân hầu như không nhận thức được.

Đau đầu khó chịu khi thức dậy

Nguyên nhân là vì có sự thay đổi nồng độ oxy não trong đêm.

Khi ngưng thở, cơ thể bị thiếu hụt lượng oxy cần thiết cho hô hấp. Điều này khiến cho não không đủ khỏe để hoạt động vào ban ngày khi dậy.

Các biến chứng nguy hiểm từ hội chứng OSA

Nếu người bệnh không phát hiện ra bản thân bị hội chứng OSA thì lâu ngày sẽ có các biến chứng nguy hiểm như:

+ Các bệnh liên quan đến phổi, tim, tuyến tụy, thận, các cơ vận động nhiều như tay, chân,...

+ Rối loạn chuyển hóa, dễ tăng nguy cơ bị cao huyết áp, nhồi máu cơ tim, bị đột quỵ ở người bệnh.

PHƯƠNG PHÁP Y HỌC GIÚP PHÁT HIỆN HỘI CHỨNG NGƯNG THỞ KHI NGỦ

Đo đa ký giấc ngủ

Là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán ngưng thở khi ngủ. Máy ghi lại được tất cả những thay đổi sinh lý xảy ra trong giấc ngủ.

Đo đa ký được thực hiện trong suốt giấc ngủ của bệnh nhân. Bệnh nhân sẽ được gắn những bộ phận nhận cảm lên một số vị trí trên người như đầu, mặt, ngực, chân, đầu ngón tay để ghi nhận một số kết quả của người bệnh trong suốt giấc ngủ. Máy đa ký giấc ngủ sẽ ghi điện não, điện tim, điện cơ mắt, điện cơ cằm, điện cơ chân, độ bão hoà oxy trong máu, thông khí hô hấp, chuyển động cơ hô hấp, tiếng ngáy của bệnh nhân. Đo đa ký giấc ngủ hoàn toàn không gây đau đớn.

+ IAH >= 30 Ghi đa ký giấc ngủ đủ để chẩn đoán

+ IAH < 30 Ghi đa ký giấc ngủ cần thiết

Nội soi ống mềm khi ngủ

Là phương tiện khảo sát rất cần thiết cho việc xác định chính xác vùng tắc nghẽn và mức độ tắc nghẽn khi ngủ

Hình ảnh hẹp eo họng các mức độ qua nội soi – một trong những nguyên nhân gây ngủ ngáy (Nguồn: Semantic Scholar)

Bệnh nhân sẽ được gây ngủ và theo dõi bởi chuyên gia gây mê. Sau đó chuyên gia Tai Mũi Họng sẽ tiến hành nội soi kiểm tra chính xác vùng tắc nghẽn và mức độ tắc nghẽn khi bệnh nhân ngủ để có thể tìm ra phương pháp điều trị phù hợp nhất cho bệnh nhân.

HƯỚNG DẪN PHÒNG NGỪA VÀ ĐIỀU TRỊ CHỨNG NGƯNG THỞ LÚC NGỦ

Cần làm gì để phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này?

Để phòng ngừa hội chứng ngưng thở khi ngủ, những trường thừa cân béo phì thì việc giảm cân không chỉ quan trọng với hội chứng ngưng thở khi ngủ mà còn với các bệnh lý khác như rối loạn chuyển hóa, mỡ máu, huyết áp...

Thay đổi lối sống có thể làm nhẹ bớt triệu chứng ngưng thở khi ngủ:

+ Giảm cân nặng (giảm cân rất quan trọng vì có thể giảm độ nặng hoặc có thể chữa được ngưng thở khi ngủ);

+ Tránh uống rượu.

+ Ngưng các thuốc an thần và chất gây nghiện.

+ Ngưng thuốc lá.

+ Thay đổi tư thế ngủ (quay đầu giường lên cao 10cm, tránh nằm gối cao; một số bệnh nhân bị ngưng thở khi ngủ nhẹ hay ngáy to có thể ít bị vấn đề về hô hấp khi nằm nghiêng).

Các phương pháp điều trị ngưng thở khi ngủ hiện nay

Thở áp lực dương liên tục (CPAP)

Là một trong các phương pháp dùng cho những bệnh nhân bị suy hô hấp, bằng cách duy trì một áp lực dương liên tục trong suốt chu kỳ thở.

Tác dụng là làm cho các phế nang không xẹp ở cuối thì thở ra, làm tăng trao đổi khí, giảm công hô hấp.

Phẫu thuật

Phẫu thuật mở rộng khoảng thở vùng họng miệng bằng cách cắt bỏ bớt các mô mềm thừa ở màn hầu và thành bên họng. Tùy trường hợp, có thể cắt cả amidan.